Oproep tot invoering opt-out bij spoedzorg
Zorgorganisaties roepen de Tweede Kamer op om haast te maken met de invoering van een opt-out-systeem voor spoedzorg. Patiëntenfederatie Nederland heeft hierover een brief gestuurd, medeondertekend door onder meer de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), InEen, MIND, Ambulancezorg Nederland, de Federatie Medisch Specialisten en de NVZ.
In het huidige systeem zijn medische gegevens in spoedsituaties alleen beschikbaar als patiënten daar vooraf expliciet toestemming voor hebben gegeven. Volgens de organisaties leidt dit vaak tot gevaarlijke vertragingen: zorgverleners moeten in noodsituaties extra handelingen verrichten, terwijl de juiste gegevens soms niet op tijd beschikbaar zijn.
Met een opt-out-systeem zouden medische gegevens standaard beschikbaar zijn, tenzij een patiënt daar expliciet bezwaar tegen maakt. De Tweede Kamer heeft eerder moties aangenomen die dit ondersteunen, maar het ministerie van VWS schuift de invoering voor zich uit en wil deze koppelen aan de implementatie van de Europese wetgeving voor gegevensuitwisseling (EHDS).
De oproep sluit aan bij ervaringen tijdens de coronapandemie, toen tijdelijk een opt-in-systeem gold en de beschikbaarheid van gegevens aantoonbaar bijdroeg aan snellere en veiligere spoedzorg. Volgens de betrokken organisaties is structurele invoering nu dringend nodig om de kwaliteit en veiligheid van acute zorg te verbeteren.
AP wijst politieke partijen op nieuwe regels voor online politieke reclame
Vanaf 10 oktober 2025 mogen politieke partijen kiezers niet langer zonder meer gericht benaderen met online politieke advertenties. Dat schrijft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in een brief aan alle partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen. Op die datum treedt de nieuwe Europese Verordening betreffende transparantie en gerichte politieke reclame (Verordening politieke reclame, VPR) in werking.
De VPR moet voorkomen dat kiezers heimelijk worden beïnvloed en dat het vertrouwen in eerlijke verkiezingen wordt ondermijnd. De AP ziet toe op de regels die gaan over gerichte online politieke reclame waarbij persoonsgegevens worden verwerkt. Gerichte politieke advertenties – bijvoorbeeld via sociale media – zijn alleen toegestaan als mensen daar uitdrukkelijke toestemming voor hebben gegeven. Daarnaast is het verboden om persoonsgegevens van jongeren te gebruiken als redelijkerwijs bekend is dat zij jonger zijn dan 18 jaar.
Partijen moeten bovendien transparant zijn over hun online campagnes, beleid vastleggen, een register bijhouden en jaarlijks de risico’s voor kiezers publiceren. Ook reclamebureaus en platforms vallen onder deze transparantieplicht. Vicevoorzitter Monique Verdier benadrukt dat partijen zorgvuldig moeten omgaan met persoonsgegevens: “Zo zorgen we dat verkiezingscampagnes niet ten koste gaan van de grondrechten van kiezers.”
De AP roept partijen op hun campagnes tijdig aan te passen en kondigt aan binnenkort een leidraad met nadere uitleg te publiceren.
Kabinet: geen aparte wetgeving tegen deepfakes nodig
Het kabinet ziet geen noodzaak voor een aparte wet tegen deepfakes. Volgens demissionair minister Foort van Oosten (Justitie en Veiligheid, VVD) bieden het bestaande auteursrecht, strafrecht, privacywetgeving en de Europese Digital Services Act (DSA) al voldoende mogelijkheden om misbruik aan te pakken. Wel erkent hij dat de handhaving tekortschiet en dat meer capaciteit en internationale samenwerking nodig zijn.
Van Oosten reageert hiermee op Kamervragen over het Deense plan voor een individueel portret- en stemgeluidrecht. Zo’n regeling acht hij onwenselijk, omdat die zou botsen met de systematiek van de Auteurswet. Slachtoffers van deepfakes kunnen nu al juridische stappen ondernemen via het portretrecht, de AVG of het strafrecht. Sinds juli 2024 is bovendien artikel 254ba Sr van kracht, dat het maken of verspreiden van seksueel beeldmateriaal zonder instemming – ook via AI – strafbaar stelt.
Toch blijkt in de praktijk dat slachtoffers vaak weinig opschieten door trage procedures en beperkte capaciteit bij politie, OM en toezichthouders. Het kabinet wil daarom inzetten op betere handhaving, onder meer via Europees overleg en bestaande samenwerkingsplatforms met techbedrijven. De DSA verplicht grote platforms om illegale deepfakecontent te melden en te verwijderen, maar ook dat gebeurt nu nog te langzaam.
LinkedIn gaat Europese gebruikersdata inzetten voor AI-training
Vanaf 3 november 2025 gaat LinkedIn gegevens van Europese gebruikers gebruiken om generatieve AI-modellen te trainen. Het bedrijf heeft hiervoor zijn privacyvoorwaarden aangepast. Het gaat uitsluitend om openbare content, zoals profielinformatie en bijdragen op het platform; privéberichten, salaris- en sollicitatiegegevens worden uitgesloten. Ook minderjarigen vallen buiten de training.
LinkedIn zegt dat de modellen bijdragen aan functies die leden ondersteunen bij het schrijven van profielupdates of berichten, en werkgevers helpen om makkelijker geschikte kandidaten te vinden. De data wordt in principe onbeperkt bewaard, tenzij gebruikers deze zelf verwijderen. Wie niet wil dat zijn gegevens worden gebruikt, kan zich afmelden via een opt-outformulier.
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) maakt zich grote zorgen over de plannen. Volgens de AP wil LinkedIn gegevens gebruiken die teruggaan tot 2003, terwijl mensen die destijds nooit konden voorzien dat hun data voor AI-training zou worden ingezet. Zodra gegevens in een AI-model terechtkomen, zijn ze er niet zomaar meer uit te halen. Vicevoorzitter Monique Verdier benadrukt dat dit grote risico’s met zich meebrengt, zeker bij gevoelige persoonsgegevens. De AP roept gebruikers daarom op om vóór 3 november hun instellingen aan te passen als zij niet willen dat hun gegevens worden gebruikt.
AP: extra budget is feitelijk een verlaging
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) vindt het nieuwe budget uit de Rijksbegroting onvoldoende om al haar taken goed uit te voeren. Hoewel de toezichthouder in 2026 ruim 4 miljoen euro extra ontvangt, beschouwt zij dit als een verlaging. Het budget stijgt van 49,3 miljoen naar 53,5 miljoen euro, maar het volledige extra bedrag is bestemd voor nieuwe Europese toezichtstaken.
De AP moet vanaf 2026 toezicht houden op vier nieuwe verordeningen: de Digitaledienstenverordening, de Dataverordening, de Datagovernanceverordening en de AI-verordening. Voor de uitvoering van de bestaande taken, zoals handhaving van de AVG, Wet politiegegevens en Richtlijn gegevensbescherming bij rechtshandhaving, is geen extra geld beschikbaar. Volgens de AP is juist daar meer financiering nodig.
De toezichthouder pleit al jaren voor een budget van 100 miljoen euro per jaar. Dat bedrag komt voort uit een KPMG-rapport dat berekende hoeveel nodig is om alle wettelijke taken adequaat uit te voeren. Het huidige budget blijft daar ver onder, waardoor de AP al jaren kampt met achterstanden en klachten niet tijdig kan afhandelen.
Nieuwe AI-tool voorspelt risico op meer dan duizend ziektes
Een nieuwe AI-tool kan berekenen hoeveel risico iemand loopt om in de komende jaren ziek te worden. Het systeem, Delphi-2M, kan het ontstaan van 1.231 verschillende ziektes voorspellen, schrijven Europese onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Het model is getraind met anonieme data van 400.000 mensen uit de UK Biobank en getest met 1,9 miljoen medische dossiers van Denen. De resultaten in beide landen bleken betrouwbaar. Voor voorspellingen op de langere termijn, tot tien jaar vooruit, behaalt het systeem een nauwkeurigheidsscore van gemiddeld 0,7 (waarbij 1,0 staat voor een perfecte voorspelling).
Volgens professor Ewan Birney van het European Molecular Biology Laboratory werkt de tool vergelijkbaar met een weersvoorspelling: “Net zoals we 70 procent kans op regen kunnen voorspellen, kunnen we dat ook in de gezondheidszorg – en niet voor één ziekte, maar voor meer dan duizend tegelijk.”
Volgens de onderzoekers kan de tool helpen om patiënten beter te adviseren over levensstijl en om ziekenhuizen te laten inspelen op toekomstige zorgvraag. Voor grootschalige toepassing is echter nog verder onderzoek nodig in andere landen en bevolkingsgroepen.
